Województwo: pomorskie
Powiat: kościerski
Gmina: Nowa Karczma
Rodzaj obiektu: cmentarz ewangelicki
Data założenia: koniec XIX w.
Historyczna nazwa miejscowości: Grabaushütte
Urokliwie położony na wzgórzu, w otulinie starodrzewia cmentarz ewangelicki z końca XIX w. Cmentarz ewangelicki w Grabowskiej Hucie, stanowi ważne, choć zaniedbane, świadectwo historii lokalnej społeczności ewangelickiej.
Lokalizacja
Rys historyczny i społeczność ewangelicka
Grabowska Huta, znana historycznie pod niemiecką nazwą Grabaushütte, w przeszłości zamieszkiwana przez znaczną populację niemieckojęzyczną wyznania ewangelickiego, posiada bogatą historię związaną z kulturą i dziedzictwem protestanckim.
Historia samej Grabowskiej Huty jest słabo udokumentowana w dotychczas znalezionych materiałach.
Źródła wskazują na wczesną obecność kolonistów protestanckich w pobliskiej wsi Kłobuczyno już na początku XVII wieku. Maciej Knibawski, ówczesny właściciel tych ziem, sprowadził osadników wyznania ewangelickiego z Pomorza Koszalińskiego, którzy zbudowali w Kłobuczynie drewniany kościół. Fakt ten świadczy o historycznym zakorzenieniu ewangelicyzmu w bliskim sąsiedztwie Grabowskiej Huty. Co istotne, pod koniec XIX wieku, jak wynika z dostępnych informacji, ewangelicy z Grabowskiej Huty uczęszczali do kościoła w Szymbarku (niem. Schönberg). Szymbark był znaczącym ośrodkiem ewangelickim w regionie, a jego parafia obejmowała okoliczne wsie.
Cmentarz dzisiaj: Stan zachowania i inicjatywy ochrony
Dzisiejszy stan zachowania cmentarza maluje smutny obraz. Nagrobki zostały niemal całkowicie zdewastowane, zachowały się jedynie ich obramowania i jedno ozdobne ogrodzenie z tablicą epitafijną. Na tablicy tej widnieje inskrypcja upamiętniająca Mathilde Engisch, która zmarła w 1905 roku.
Ze względu na brak zachowanych nagrobków z czytelnymi inskrypcjami, identyfikacja innych osób pochowanych na cmentarzu jest obecnie niemożliwa jedynie na podstawie oględzin nekropolii. Jedynie poszukiwanie w księgach parafialnych może przynieść dodatkowe nazwiska.
Pocieszający jest fakt podjęcia wysiłku w celu utrzymania i oczyszczenia terenu. Cmentarz uprzątnięto i usunięto wszystkie zakrzaczenia i samosiejki. Obecny stan cmentarza podkreśla wartość ciągłych wysiłków na rzecz jego ochrony, aby zachować to ważne dziedzictwo lokalne.
Galeria
Lokalizacja
Źródła
- Karta cmentarza: oprac. arch. G. Olszewska - Hellmann, XII.1986.
- Materiały własne: na podstawie oględzin cmentarza ewangelickiego w Grabowskiej Hucie, 05.2024.
evangelische Kirche Schönberg, Kreis Karthaus, Provinz Westpreußen, online: http://pom-wpru.kerntopf.com/evkirche/schoenberg.htm dostęp: 10.05.2024 - Grabowska Huta - Wikipedia, online: https://en.wikipedia.org/wiki/Grabowska_Huta, dostęp: 15.05.2024
- Kirchenbuch-Übersicht - Evangelisches Zentralarchiv, online: https://ezab.de/kirchenbuecher/kirchenbuch-suche.php, dostęp: 11.05.2024
Dołącz do naszej akcji
